Έναν χρόνο μετά τον Ιανό, επιστημονική δημοσίευση αποκαλύπτει τα μυστικά του

Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, Α. Καραγιαννίδης, Σ. Ντάφης, Β. Κοτρώνη, Α. Καλημέρης

ΕΑΑ-Πεντέλη, 4 Οκτωβρίου 2021, 13:00

Η επιστημονική ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr δημοσίευσε στο περιοδικό της Αμερικανικής Μετεωρολογικής Εταιρείας "Bulletin of the American Meteorological Society (BAMS)" επίγειες και δορυφορικές παρατηρήσεις του Μεσογειακού Κυκλώνα (Medicane) "Ιανός" που έπληξε τη χώρα μας τον Σεπτέμβριο του 2020. Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν ότι πρόκειται για το πιο ισχυρό medicane που έχει καταγραφεί στη Μεσόγειο από τα μέσα του 20ου αιώνα που υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Ο Ιανός ξεκίνησε να αναπτύσσεται στις 15 Σεπτεμβρίου 2020 στον Κόλπο της Σύρτης και αφού διένυσε περίπου 1900 km περνώντας πάνω από τα Επτάνησα στις 17-18/09/2020, έφτασε εξασθενημένος στις ακτές της Αιγύπτου στις 21/09/2020 (Εικόνα 1). 

Εικόνα 1. Η πορεία που διένυσε ο Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός (μαύρη καμπύλη) μεταξύ 15 και 21 Σεπτεμβρίου 2020 και οι περιοχές που δέχθηκαν πλημμύρες, κατολισθήσεις και καταστροφικούς ανέμους (ένθετος χάρτης). 

Σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο που λειτουργεί τοπικό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών σε περιοχές που έπληξε ο Ιανός στα Επτάνησα, αναλύθηκαν δεδομένα ταχύτητας ανέμου με μέγιστες τιμές στα 159 km/h και ριπές στα 195 km/h στην Κεφαλονιά τα ξημερώματα της Παρασκευής 18 Σεπτεμβρίου 2020. Εντυπωσιακά ήταν και τα ημερήσια ύψη βροχής στην Κεφαλονιά που έφτασαν τα 644.7 mm σε διάστημα μικρότερο των 24 ωρών (769 mm σε 48 ώρες) και είχαν ως αποτέλεσμα σοβαρές κατολισθήσεις και υπερχείλιση χειμάρρων στο νησί. Καταστροφικές όμως ήταν επίσης οι πλημμύρες στη Θεσσαλία που καταγράφηκαν από το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr με 317 mm μέγιστο  ύψος βροχής στο Περτούλι (Εικόνα 2). 

Εικόνα 2. Συγκεντρωτικά ύψη βροχής (mm) στην Κεντρική και Δυτική Ελλάδα μεταξύ 17-18 Σεπτεμβρίου 2020 (48 ώρες) όπως καταγράφηκαν από τους μετεωρολογικούς σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr και του Ιονίου Πανεπιστημίου. 

Επιπρόσθετα, η εργασία αναλύει για πρώτη φορά την κατακόρυφη δομή των νεφών του Ιανού χρησιμοποιώντας δεδομένα του δορυφόρου GPM Core Observatory (Εικόνα 3), ο οποίος έχει καταγράψει το κέντρο ενός medicane μόλις μία ακόμη φορά, αυτό του Ζήνωνα τον Νοέμβριο του 2017. 

Εικόνα 3. Τρισδιάστατη απεικόνιση της ανακλαστικότητας των νεφών του Ιανού πάνω από το Ιόνιο Πέλαγος το βράδυ της Πέμπτης 17 Σεπτεμβρίου 2020 χρησιμοποιώντας δεδομένα του δορυφόρου GPM Core Observatory.