Σύγκριση του Τυφώνα Ίαν με τον Μεσογειακό Κυκλώνα Ιανό

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος, Γ. Κύρος

ΕΑΑ-Πεντέλη, Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022, 18:30

Τον Σεπτέμβριο παρατηρείται η μέγιστη συχνότητα εμφάνισης τροπικών κυκλώνων στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, ενώ στη Μεσόγειο τα περισσότερα βαρομετρικά χαμηλά με τροπικά χαρακτηριστικά (medicanes ή Μεσογειακοί Κυκλώνες) εμφανίζονται λίγο αργότερα, κυρίως τον Οκτώβριο. 

Ο Τυφώνας Ίαν έπληξε με σφοδρότητα την Κούβα και τη Φλόριδα των ΗΠΑ μεταξύ Τρίτης 27 και Πέμπτης 29 Σεπτεμβρίου 2022. Δορυφορικές εκτιμήσεις της έντασης των ανέμων του Τυφώνα Ίαν έδειξαν ότι η μέγιστη ένταση του τυφώνα στην Κλίμακα Saffir-Simpson έφτασε στην Κατηγορία 4, με μέση ταχύτητα ανέμων άνω των 247 km/h. Για σύγκριση, ο τελευταίος καταστροφικός Μεσογειακός Κυκλώνας που έπληξε τη χώρα μας τον Σεπτέμβριο του 2020, ο Ιανός, εκτιμάται ότι έφτασε σε ένταση στην Κατηγορία 2, με μέση ταχύτητα ανέμων τα 158 km/h σύμφωνα με καταγραφές μετεωρολογικού σταθμού του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κεφαλονιά στις 18/9/2022. 

Οι παρακάτω χάρτες δείχνουν τη θεωρητική έκταση που θα είχε ο Τυφώνας Ίαν (Εικόνα 1) αν το κέντρο του στις 28/9/2022 ήταν στο ίδιο σημείο με τον Ιανό (17/9/2020). Οι θυελλώδεις άνεμοι κατά τη διάρκεια του Ίαν κάλυπταν έκταση γύρω από τον τυφώνα με ακτίνα περί τα 500 km, ενώ πολύ μικρότερη ακτίνα υπολογίζεται για τον Ιανό, περί τα 250 km στο μέγιστο της έντασής του (Εικόνα 2)*. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που προκάλεσε ο Τυφώνας Ίαν ήταν περίπου 3 μέτρα στη Φλόριδα, ενώ κατά τη διάρκεια του Ιανού εκτιμάται ότι η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε ~0.5 μέτρα στην περιοχή της Κεφαλονιάς και της Βόρειας Ζακύνθου. Μελέτες δείχνουν ότι ο Ιανός θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας αν είχε αναπτυχθεί σε πιο ρηχά νερά, όπως ο Τυφώνας Ίαν στην Καραϊβική Θάλασσα. 

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας προβλέπεται να προκαλέσει αύξηση της έντασης των Μεσογειακών Κυκλώνων, κάτι που δυνητικά θα είχε ακόμη πιο καταστροφικά αποτελέσματα και για τη χώρα μας. Ο Ιανός θεωρείται το πιο ισχυρό βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά που έχει πλήξει την Μεσόγειο τα τελευταία 60 χρόνια, όμως στο κοντινό μέλλον ενδέχεται αυτό το ρεκόρ να καταρριφθεί. 

Εικόνα 1. Θεωρητική θέση του Τυφώνα Ίαν στο Ιόνιο Πέλαγος κατά τη διάρκεια της μέγιστης έντασής του στη Θάλασσα της Καραϊβικής την Τετάρτη 28/9/2022 

Εικόνα 2. Δορυφορική απεικόνιση των νεφώσεων γύρω από το κέντρο του Μεσογειακού Κυκλώνα (Medicane) Ιανού την Πέμπτη 17/9/2020 στο Ιόνιο Πέλαγος

* η σύγκριση μεταξύ των δύο βαρομετρικών συστημάτων είναι δύσκολο να γίνει με ακρίβεια λόγω του διαφορετικού γεωγραφικού πλάτους. Η δύναμη Coriolis μεταβάλλεται σημαντικά όσο μεγαλώνει το γεωγραφικό πλάτος και επηρεάζει τη δυναμική κατάσταση των καιρικών συστημάτων. Θεωρητικά ο Τυφώνας Ίαν στο γεωγραφικό πλάτος του Ιανού θα είχε ακόμη μεγαλύτερη ένταση.