Ετοιμότητα των πολιτών έναντι του πλημμυρικού κινδύνου

Συμπεράσματα από την ανάλυση διαδικτυακού ερωτηματολογίου που αναρτήθηκε στο meteo.gr

Το meteo.gr, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου που διεξάγει σχετικά με την επικινδυνότητα και τις επιπτώσεις των έντονων καιρικών φαινομένων στην Ελλάδα, μελέτησε την ετοιμότητα των πολιτών έναντι των επικίνδυνων πλημμυρικών επεισοδίων. Η μελέτη βασίστηκε σε σχετικό ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα στις 24/10/2016. Ευχαριστούμε θερμά για την άμεση ανταπόκριση τους 1855 επισκέπες του meteo.gr που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο.

Τί απάντησαν οι συμμετέχοντες

Ετοιμότητα

Το μεγαλύτερο ποσοστό των μέτρων που έχουν λάβει οι πολίτες για να αποφύγουν αρνητικές επιπτώσεις από μελλοντική πλημμύρα είναι προληπτικού χαρακτήρα (πχ. καθαρισμός φρεατίων, έλεγχος υδρορροών του σπιτιού, τοποθέτηση αντλιών σε υπόγειους χώρους, φύλαξη γεννήτριας, σάκκων με άμμο). Λιγότεροι πολίτες επέλεξαν να αναζητήσουν εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με την ενίσχυση της ετοιμότητάς τους, ενώ ακόμα λιγότεροι επέλεξαν την ιδιωτική ασφάλιση για ζημιές από φυσικές καταστροφές. Τελευταία σε προτίμηση βρέθηκαν τα πιο ακριβά μέτρα, όπως οι κατασκευαστικές μετατροπές στην κατοικία (Σχήμα 1). Όσον αφορά στην πρόθεση των πολιτών να προβούν σε ιδιωτικά έξοδα προκειμένου να οχυρωθούν αποτελεσματικά απέναντι στις πλημμύρες, η πλειοψηφία ήταν συγκρατημένη, ενώ το φύλο δεν φάνηκε να παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή της απάντησης (Σχήμα 2).

Σχήμα 1: Κατανομή προληπτικών μέτρων που έχουν λάβει οι πολίτες για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ενδεχόμενη πλημμύρα.	Σχήμα 2: Πρόθεση των πολιτών να διαθέσουν κατάλληλο χρηματικό ποσό για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης πλημμύρας.

Εμπειρία, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση

Ένας στους πέντε συμμετέχοντες δήλωσε πως έχει στο παρελθόν υποστεί αρνητικές συνέπειες από πλημμύρα. Οι 9 στους 10 πλημμυροπαθείς δήλωσαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί εγκαίρως για τον κίνδυνο πλημμύρας στην περιοχή τους, ενώ η αναλογία αυτή ήταν σταθερή ανεξαρτήτως του βαθμού αστικοποίησης του τόπου διαμονής (Σχήμα 3).

Σχήμα 3: Κατάσταση ενημέρωσης πλημμυροπαθών πριν την εμφάνιση του επεισοδίου πλημμύρας, ανάλογα με το βαθμό αστικοποίησης

Σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο, η πιο δημοφιλής πηγή ενημέρωσης για τον καιρό είναι οι εξειδικευμένες μετεωρολογικές σελίδες του διαδικτύου, ενώ το ποσοστό των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι δεν αναζητούν πληροφορίες ήταν αμελητέο (Σχήμα 4).

Σχήμα 4: Μέσα που χρησιμοποιούν οι πολίτες για να ενημερωθούν για τυχόν εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων

Στην ερώτηση εάν η τοπικές αρχές έχουν προσεγγίσει τον πολίτη για να τον ενημερώσουν για τους κινδύνους από ενδεχόμενη πλημμύρα στην περιοχή του, το 78% έδωσε αρνητική απάντηση, ποσοστό που δεν διαφοροποιείται σημαντικά με τον βαθμό αστικοποίησης του τόπου διαμονής. Το υψηλό αυτό ποσοστό υποδεικνύει την αδυναμία των τοπικών αρχών να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες για τους τοπικούς κινδύνους και παράλληλα να ενισχύσουν τους κοινωνικούς δεσμούς και την εμπιστοσύνη των πολιτών στη διαχειριστική ικανότητα των αρχών.

Όσον αφορά στα μέσα προσέγγισης και ενημέρωσης των πολιτών από τις τοπικές αρχές, οι αναρτήσεις σε τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης (τύπος, διαδίκτυο) φαίνεται να είναι η συνηθέστερη πρακτική (Σχήμα 5).

Σχήμα 4: Ενημερωτικά εργαλεία με τα οποία προσέγγισαν οι τοπικές αρχές τους πολίτες

Τέλος, όσον αφορά στις αιτίες εμφάνισης πλημμυρικών επισοδίων στην περιοχή τους, οι πολίτες ανέδειξαν με σειρά προτεραιότητας την αστικοποίηση, την αναποτελεσματικότητα των τοπικών αρχών, την κλιματική αλλαγή, την διαχείριση των υδάτινων στοιχείων και, τέλος, τις πυρκαγιές και την παράνομη υλοτομία που ευθύνονται για τη μειωμένη απορρόφητική ικανότητα του εδάφους.

Δημογραφικά χαρακτηριστικά ερωτηματολογίου

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν άτομα ηλικίας 13-86 ετών. Το 75% των συμμετεχόντων ανήκουν στο ηλικιακό φάσμα 31-60, ενώ το 68% του συνόλου είναι άντρες. Στην πλειοψηφία τους δήλωσαν μισθωτοί και συνταξιούχοι, ενώ όσον αφορά στην οικογενειακή κατάσταση, το μεγαλύτερο ποσοστό (38%) ανήκει σε 4-μελή οικογένεια. Το 75% των συμμετεχόντων στο ερωτηματολόγιο μένει σε πόλη, ενώ το 38% εκτιμάει ότι η οικία του βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη του 1 χλμ από την κοντινότερη υδάτινη ροή (ποτάμι, ρέμα, κανάλι, λίμνη). Επιπλέον, το 79% μένει σε δικό του σπίτι, το 45% σε διαμέρισμα ορόφου και το 30% εκτιμάει ότι περιβάλλεται από αντικειμενικούς κινδύνους (πχ. διαμονή σε περιοχή υψηλού κινδύνου, συχνές πλημμύρες, παλαιό/ευάλωτο σπίτι) που αυξάνουν την έκθεση στον κίνδυνο της πλημμύρας.

Κ. Παπαγιαννάκη, Κ. Λαγουβάρδος-Β. Κοτρώνη

ΕΑΑ-Πεντέλη