Υψηλή και πολύ υψηλή επικινδυνότητα δασικών πυρκαγιών το τριήμερο 9 - 11 Αυγούστου 2023

Σύνταξη ανακοίνωσης: Θ.Μ. Γιάνναρος, Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος
ΕΑΑ - Πεντέλη, Τρίτη 8 Αυγούστου 2023, 16:30

Η επίδραση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών στην ευκολία ανάφλεξης των δασικών καυσίμων είναι σωρευτική και επηρεάζει την ταχύτητα εξάπλωσης της φωτιάς σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιών. Πάρα την υποχώρηση των υψηλών θερμοκρασιών και την επικράτηση λιγότερο ξηρών ατμοσφαιρικών συνθηκών τις τελευταίες ημέρες, η ευκολία ανάφλεξης και η ταχύτητα εξάπλωσης παραμένουν λοιπόν υψηλές και πολύ υψηλές στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας μας, όπως προκύπτει από την ανάλυση των μετρήσεων του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ).

 

 

 

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα προγνωστικά στοιχεία, κατά το τριήμερο 9 - 11 Αυγούστου 2023 αναμένεται κατά τόπους επιδείνωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών λόγω της σημαντικής ενίσχυσης των βορείων ανέμων. Αναλύοντας τις γεωγραφικές ζώνες όπου περιμένουμε να συνδυαστούν οι μεγαλύτερες εντάσεις ανέμου (άνεμοι με μέση ταχύτητα άνω των 5 μποφόρ) με την υψηλότερη ευφλεκτότητα των δασικών καυσίμων την Τετάρτη 9 Αυγούστου 2023, οι περιοχές με τις πλέον δυσμενείς πυρομετεωρολογικές συνθήκες περιλαμβάνουν την Αττική, τη Βοιωτία τη Νότια Φωκίδα, την Εύβοια, την Ανατολική Αργολίδα, την Ανατολική και Νότια Λακωνία, τις Κυκλάδες, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, τη Σάμο, την Ικαρία, τη Χίο, τη Λέσβο, τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη, τη Θάσο, τις Σποράδες και τοπικά σε τμήματα της Ροδόπης, του Έβρου και της Χαλκιδικής. 

 

 

Επισημαίνεται ότι στις παραπάνω γεωγραφικές ζώνες, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί σε περιοχές όπου οι βόρειοι άνεμοι θα "ευθυγραμμίζονται" με την τοπογραφία και τη δασική καύσιμη ύλη (π.χ., όταν ο άνεμος πνέει κάθετα στην πλαγιά ενός πυκνόφυτου ορεινού όγκου), μεγιστοποιώντας το δυναμικό εκδήλωσης ακραίας συμπεριφοράς φωτιάς.

 

Η Πυρομετεωρολογική μας Ομάδα θα παρακολουθεί τα τελευταία διαθέσιμα προγνωστικά και πραγματικά στοιχεία και θα επανέλθει με νεότερη πυρομετεωρολογική ενημέρωση.

Χάρτες επικινδυνότητας και πυρομετεωρολογικά δελτία αναρτώνται καθημερινά στο meteo.gr. Για περισσότερα γραφικά και πληροφορίες, επισκεφθείτε το https://fireweather.eu/firescope/.

 

Παραμένουμε σε επαγρύπνηση. Παραμένουμε ενημερωμένοι.

 

 

 

 

 

Το 23% της Αττικής κάηκε μέσα στα 7 τελευταία χρόνια

Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη, Θ. Γιάνναρος και Γ. Κύρος

Ε.Α.Α – Πεντέλη, Δευτέρα 7 Αυγούστου 2023, 16:30

Εντυπωσιακά αποτελέσματα προκύπτουν από την ανάλυση των καμένων εκτάσεων από τις δασικές πυρκαγιές των τελευταίων επτά ετών (2017-σήμερα) στην Περιφέρεια Αττικής.

Από το 2017 μέχρι και το τέλος Ιουλίου 2023, 11 μεγάλες πυρκαγιές έχουν κάψει περισσότερα από 550.000 στρέμματα σύμφωνα με τις αναφορές από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS). Η περίμετρος των καμένων εκτάσεων δίνεται στο χάρτη που ακολουθεί.

Εικόνα 1. Περίμετρος των καμένων εκτάσεων στην Περιφέρεια Αττικής από το 2017 ως σήμερα. Με κόκκινο σημειώνονται οι εκτάσεις που έχουν καεί το 2023 (ως τις 31/7) και με κίτρινα και πορτοκαλί χρώματα οι εκτάσεις που κάηκαν τα προηγούμενα 7 έτη. Με γκρί χρώμα σημειώνεται η ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής.

Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει τον αριθμό των καμένων στρεμμάτων ανά έτος από το 2017.

Πίνακας 1. Συνολικές καμένες εκτάσεις κατά τα έτη 2017-2023 στην περιοχή της Αττικής.

Η συνολική επιφάνεια της Περιφέρειας Αττικής (χωρίς την περιοχή της Τροιζηνίας, των νησιών και του Λεκανοπεδίου) είναι 2.500.000 στρέμματα, οπότε τα τελευταία 7 έτη το 23% της συνολικής επιφάνειας έχει καεί από δασικές πυρκαγιές.

Τα παραπάνω ανησυχητικά στοιχεία για την Αττική υπογραμμίζουν την ανάγκη συνολικού επαναπροσδιορισμού της στρατηγικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας. Ειδικότερα, η διαχείριση των δασικών πυρκαγιών  απαιτεί μία ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα ενσωματώνει γνώση αιχμής από διαφορετικές επιστήμες, μεταξύ αυτών και η πυρομετεωρολογία. Είναι χαρακτηριστικό πως η εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών περιλαμβάνει τη σύζευξη, την αλληλεπίδραση φωτιάς και ατμόσφαιρας, οπότε είναι αδύνατο να χαραχθεί οποιαδήποτε στρατηγική διαχείρισης δίχως την ενεργό συνεισφορά της μετεωρολογικής γνώσης. Επιπροσθέτως, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες καθορίζουν εάν και πότε τα δασικά καύσιμα θα καταστούν εύφλεκτα, επηρεάζοντας επίσης τα χαρακτηριστικά της εξάπλωσης και της συμπεριφοράς της φωτιάς. Παρατηρησιακά δίκτυα όπως το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών της μονάδας ΜΕΤΕΟ/Ε.Α.Α μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην κατεύθυνση μιας ολοκληρωμένης, επιστημονικά τεκμηριωμένης στρατηγικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας.

Πτώση περίπου 4 °C της μέγιστης θερμοκρασίας την Κυριακή 6 Αυγούστου 2023

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Κυριακή 6 Αυγούστου 2023, 17:45

Πτώση παρουσίασε η θερμοκρασία στη χώρα μας την Κυριακή 06/08. Χαρακτηριστικό είναι ότι η μέγιστη θερμοκρασία, η οποία καταγράφηκε στο Κρανίδι (37.2 °C), ήταν κατά 3.9 °C χαμηλότερη από την μέγιστη θερμοκρασίας του Σαββάτου 05/08 (Στυλίδα Φθιώτιδας - 41.1 °C). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 8 σταθμοί του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr που κατέγραψαν τις υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες το μεσημέρι του Σαββάτου 05/08.

Αξιόλογα ύψη βροχής στα δυτικά και βόρεια το Σάββατο 5 Αυγούστου 2023

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, Σάββατο 5 Αυγούστου 2023, 21:30

Σε συμφωνία με τα προγνωστικά δεδομένα, ψυχρό μέτωπο σαρώνει τη χώρα μας από τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου 5 Αυγούστου 2023, προκαλώντας τοπικά την εκδήλωση ισχυρών καταιγίδων στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα. Τα 8 μεγαλύτερα ύψη βροχής μέχρι τις 21:30 παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Σημειώνεται ότι για τα πεδινά και νησιωτικά τμήματα του πίνακα, τα ημερήσια ύψη βροχής ξεπερνούν κατά πολύ το μέσο μηνιαίο ύψος βροχής για τον Αύγουστο. 

Υψηλές θερμοκρασίες στα ανατολικά ηπειρωτικά – Πάνω από τους 41 °C η μέγιστη θερμοκρασία το Σάββατο 5 Αυγούστου 2023

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Σάββατο 5 Αυγούστου 2023, 18:15

Υψηλές θερμοκρασίες καταγράφηκαν στα ανατολικά ηπειρωτικά τμήματα της χώρας, με τη μέγιστη θερμοκρασία να καταγράφεται στη Στυλίδα Φθιώτιδας (41.1 °C). Στο πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 8 σταθμοί του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr που κατέγραψαν τις υψηλότερες θερμοκρασίες το μεσημέρι του Σαββάτου 05/08.

Υποχωρούν σταδιακά οι υψηλές θερμοκρασίες με βροχές και καταιγίδες στα δυτικά και βόρεια τμήματα της χώρας

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Σάββατο 5 Αυγούστου, 09:30

Σταδιακή υποχώρηση θα παρουσιάσουν από το Σαββάτο 05/08 οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατήσαν στη χώρα τις τελευταίες ημέρες. Παράλληλα, φαινόμενα θα εκδηλωθούν κατά τόπους από το απόγευμα του Σαββάτου 05/08 έως τις προμεσημβρινές ώρες της Κυριακής 06/08.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά δεδομένα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, βαρομετρικό χαμηλό που θα κινηθεί από την Βόρεια Ιταλία προς τα Βαλκάνια θα επηρεάσει τον καιρό της χώρας από το μεσημέρι του Σαββάτου 05/08. Τοπικές βροχές και καταιγίδες θα εκδηλωθούν αρχικά στο Ιόνιο και στα δυτικά και βορειοδυτικά ηπειρωτικά, οι οποίες κατά τη διάρκεια την νύχτας προς Κυριακή 06/08 θα επεκταθούν στην υπόλοιπη Μακεδονία, στα δυτικά και βόρεια τμήματα της Θεσσαλίας και στη Δυτική Πελοπόννησο. Πιθανότητα χαλαζοπτώσεων υπάρχει για τη Μακεδονία, το Βόρειο Ιόνιο, την Ήπειρο, τη Δυτική Στερεά και τη Βορειοδυτική Πελοπόννησο. Στη συνέχεια, από τις πρωινές και έως τις προμεσημβρινές ώρες της Κυριακής 06/08, σποραδικές βροχές θα σημειωθούν στη Θράκη και στα ορεινά ηπειρωτικά. Στον σχετικό χάρτη παρουσιάζεται ο υετός που αναμένεται έως τις προμεσημβρινές ώρες της Κυριακής 06/08 καθώς και οι περιοχές όπου υπάρχει πιθανότητα χαλαζόπτωσης.

Ο υετός που αναμένεται έως τις προμεσημβρινές ώρες της Κυριακής 06/08 και οι περιοχές όπου υπάρχει πιθανότητα χαλαζόπτωσης

Η θερμοκρασία θα παρουσιάσει πτώση στα δυτικά τμήματα της χώρας το Σάββατο 05/08 και σε όλη τη χώρα την Κυριακή 06/08 οπότε δεν αναμένεται να ξεπεράσει τους 35-36 °C στα ηπειρωτικά και τους 32-34 °C στις νησιωτικές περιοχές.

Οι άνεμοι το Σάββατο 05/08 θα παρουσιάσουν μικρή ενίσχυση. Νότιοι άνεμοι 3 έως 5 μποφόρ θα επικρατήσουν από το απόγευμα στο Αιγαίο και δυτικοί-βορειοδυτικοί άνεμοι 2 έως 4 μποφόρ στο Ιόνιο. Συνιστάται προσοχή στις περιοχές και κατά τις ώρες εκδήλωσης καταιγίδων, καθ’ όσον σε κάποιες περιπτώσεις τα φαινόμενα θα συνοδεύονται από ισχυρούς ριπαίους ανέμους. 

Ξεπέρασε τους 40 °C η θερμοκρασία την Παρασκευή 4 Αυγούστου 2023

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Παρασκευή 4 Αυγούστου 2023, 17:45

Ξεπέρασε τους 40 °C  η θερμοκρασία την Παρασκευή 04/08, με την μέγιστη τιμή της να καταγράφεται στη Στυλίδα Φθιώτιδας (40.3 °C). Όπως φαίνεται στον χάρτη της Εικόνας 1 υψηλές θερμοκρασίες άνω των 37 °C καταγράφηκαν σε πολλές περιοχές των ανατολικών και βορείων ηπειρωτικών. Σύμφωνα με δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, και όπως φαίνεται στην Εικόνα 1, η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 35 °C σε 182 από τους 482 επί του παρόντος ενεργούς σταθμούς (ποσοστό ~38%).

Εικόνα 1. Μέγιστες τιμές θερμοκρασίας όπως καταγράφηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr στις 04/08/2023

Επιπλέον, υψηλές τιμές αισθητής θερμοκρασίας (Heat index), και επομένως έντονη δυσφορία, καταγράφηκαν σε περιοχές όπου συνδυάστηκαν οι υψηλές θερμοκρασίες με την αυξημένη υγρασία. Η υψηλότερη αισθητή θερμοκρασία σημειώθηκε στο Μακροχώρι Βέροιας (47.1 °C) και ακολούθησε ο Ισθμός της Κορίνθου (44.3 °C). Στην Εικόνα 2 παρουσιάζεται η κατανομή της μέγιστης αισθητής θερμοκρασίας στη χώρα, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, καθώς και ενδιαφέρουσες επιπλέον πληροφορίες, όπως για παράδειγμα ότι σε 331 από τους 482 επί του παρόντος ενεργούς σταθμούς (ποσοστό ~69%) η αισθητή θερμοκρασία ξεπέρασε τους 35 °C.

Εικόνα 2. Μέγιστες τιμές αισθητής θερμοκρασίας όπως καταγράφηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr στις 04/08/2023.

Σταδιακή άνοδος της θερμοκρασίας έως το Σάββατο 5 Αυγούστου 2023

Σύνταξη άρθρου: Α. Καραγιαννίδης, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ – Πεντέλη, Πέμπτη 3 Αυγούστου 2023, 09:30

Σταδιακή άνοδο θα παρουσιάσει ο υδράργυρος στη χώρας μας έως το Σάββατο 05/08. Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά δεδομένα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, το νέο κύμα υψηλών θερμοκρασιών αναμένεται να κορυφωθεί την Παρασκευή 04/08 και το Σάββατο 05/08, οπότε κατά τόπους η μέγιστη θερμοκρασία θα ξεπεράσει τους 40 °C.

Από το απόγευμα του Σαββάτου 05/08 ατμοσφαιρική διαταραχή που μεταφέρει ψυχρότερες αέριες μάζες θα επηρεάσει τον καιρό των βορειοδυτικών και στη συνέχεια των βορείων ηπειρωτικών με τοπικές βροχές και καταιγίδες. Παράλληλα οι βόρειοι άνεμοι θα ενισχυθούν σταδιακά, ενώ η θερμοκρασία θα παρουσιάσει πτώση η οποία θα γίνει περισσότερο αισθητή από την Κυριακή 06/08.

Στον χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζεται η απόκλιση της θερμοκρασίας από την μέση τιμή της περιόδου 1979-2010 σε ύψος 1500 μέτρων περίπου το μεσημέρι της Παρασκευής 04/08. Με πορτοκαλί/κόκκινο σκιάζονται οι περιοχές όπου η θερμοκρασία θα είναι υψηλότερη της μέσης κλιματικής τιμής και με γαλάζιο/μπλε οι περιοχές όπου θα είναι χαμηλότερη. Σε αυτόν φαίνονται χαρακτηριστικά οι ψυχρότερες αέριες μάζες πάνω από τα δυτικά τμήματα της Ευρώπης και οι θερμές αέριες μάζες που θα προκαλέσουν το κύμα υψηλών θερμοκρασιών στα Βαλκάνια και στην χώρα μας. Καθώς οι ψυχρότερες αέριες μάζες και η ατμοσφαιρική διαταραχή με την οποία συνδέονται θα κινηθούν ανατολικά θα προκαλέσουν τα τοπικά φαινόμενα, την ενίσχυση των ανέμων και την πτώση της θερμοκρασίας που αναφέρθηκε παραπάνω.

Ιούλιος 2023: Ο πιο θερμός Ιούλιος για την Κεντρική και Νότια Ελλάδα από το 2010

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Γ. Κύρος, Κ. Λαγουβάρδος

ΕΑΑ-Πεντέλη, Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023, 08:30

Σύμφωνα με το δίκτυο 52 μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2010 μέχρι σήμερα, τον φετινό Ιούλιο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019.

Για τις περισσότερες περιοχές ήταν ο θερμότερος Ιούλιος την τελευταία 14ετία. Στην Κρήτη καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις τιμές να κυμαίνονται περίπου 2.8 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας σε όλη τη χώρα καταγράφηκαν μεταξύ 13-27 Ιουλίου με μέγιστες τιμές θετικής απόκλισης άνω των 10 °C.

Ο χάρτης δείχνει τις αποκλίσεις της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας τον Ιούλιο 2023 ανά γεωγραφικό διαμέρισμα.

Το επόμενο γράφημα παρουσιάζει την κατάταξη του μήνα Ιουλίου ανά έτος, ανάλογα με τη μέση μηνιαία τιμή της μέγιστης θερμοκρασίας. Για τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα, την Πελ/νησο, την Κρήτη, και τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου ήταν ο πιο θερμός Ιούλιος από το 2010. Για τη Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο, ήταν ο 2ος πιο θερμός μήνας τα τελευταία 14 χρόνια. 

Στην Αθήνα, η μέση μηνιαία τιμή απόκλισης της μέγιστης θερμοκρασίας ήταν +1,9°C, με 23 από τις 31 ημέρες του μήνα να είναι θερμότερες από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στη Θεσσαλονίκη, 18 ημέρες του μήνα ήταν θερμότερες από τη μέση τιμή της περιόδου 2010-2019, όπου η μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα κυμάνθηκε 0,7ºC πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Στη Λιβαδειά παρατηρήθηκαν οι περισσότερες ημέρες με θετική απόκλιση θερμοκρασίας (30 ημέρες) και ακολουθούν η Αμφίκλεια και το Ρέθυμνο με 29 ημέρες.  

Στο τελευταίο γράφημα εμφανίζονται οι τιμές των αποκλίσεων και για τους 52 μετεωρολογικούς σταθμούς. 

Μπορείτε να βλέπετε τις αποκλίσεις των τιμών της μέγιστης θερμοκρασίας ανά περιφέρεια και ανά μήνα από τη σελίδα μας πατώντας εδώ. 

Αποτίμηση του πρόσφατου κύματος καύσωνα - 3ο Μέρος: Δασικές πυρκαγιές

Σύνταξη άρθρου: Θ.Μ. Γιάνναρος, Γ. Κύρος, Γ. Παπαβασιλείου, Κ. Λαγουβάρδος
ΕΑΑ - Πεντέλη, Τρίτη 1 Αυγούστου 2023, 11:15

Εκτός από τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών και την επίδραση τους στις θερμοκρασίες των ελληνικών θαλασσών, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και οι ξηρές ατμοσφαιρικές συνθήκες που επηρέασαν την χώρα μας κατά το πρόσφατο κύμα καύσωνα δημιούργησαν, επίσης, ένα περιβάλλον εξαιρετικά ευνοϊκό για την εκδήλωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου από 15 έως και 31 Ιουλίου, εκδηλώθηκαν στη χώρα μας 7 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (Κέρκυρα, Αίγιο, Δερβενοχώρια, Αττική/Κουβαράς, Κάρυστος, Νέα Αγχίαλος, Ρόδος) που κατέκαψαν συνολική έκταση που προσεγγίζει τα 470.000 στρέμματα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ από την αρχή του έτους έχουν καεί συνολικά στη χώρα μας περίπου 550.000 στρέμματα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρήριο για Δασικές Πυρκαγιές. Ο επόμενος χάρτης παρουσιάζει τις 7 αυτές μεγάλες δασικές πυρκαγιές, σημειώνοντας την έκταση που η κάθε μία κατέκαψε. 

Εικόνα 1. Οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές του Ιουλίου 2023 στην Ελλάδα. Πηγή δεδομένων: Copernicus Emergency Mapping Service. 

Τα περίπου 550.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων από την αρχή του 2023 είναι ήδη κατά 30% περισσότερα των συνολικών εκτάσεων που κατά μέσο όρο καίγονται στη χώρα μας (~435.000 στρέμματα) ετησίως, όπως προκύπτει από την ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Παρατηρηρίου για Δασικές Πυρκαγιές για την περίοδο 2006 - 2022. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν και χαρτογραφήθηκαν στη χώρα μας έως την 30.07.2023 δεν παρουσιάζει κάποια σημαντική αύξηση.

 Εικόνα 2. Πορεία συνολικά καμένων εκτάσεων (επάνω διάγραμμα) και αριθμού (κάτω διάγραμμα) δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα για την περίοδο από 1 Ιανουαρίου έως και 29 Ιουλίου. Παρουσιάζονται η πορεία για το 2023 (κόκκινη γραμμή) και ο μέσος όρος της περιόδου 2006 - 2022 (μαύρη γραμμή). Πηγή δεδομένων: Ευρωπαϊκό Παρατητήριο για Δασικές Πυρκαγιές. 

Όπως σημειώθηκε στην αρχή, σημαντική συνεισφορά στην ένταση και την έκταση που έλαβαν οι δασικές πυρκαγιές του Ιουλίου στη χώρα μας έπαιξαν οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν εξαιτίας του πρόσφατου κύματος καύσωνα. Στην επόμενη ομάδα χαρτών παρουσιάζονται η εκτιμώμενη ευκολία ανάφλεξης και η ταχύτητα εξάπλωσης για τις περιόδους 01 - 11.07.2023 (πριν το κύμα καύσωνα), 12 - 23.07.2023 (κατά τη διάρκεια του κύματος καύσωνα) και 24 - 26.07.2023 (ολοκλήρωση κύματος καύσωνα) με βάση το Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών, όπως αυτό υπολογίζεται καθημερινά από την Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME του ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ με βάση τις μετρήσεις των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών της μονάδας ΜΕΤΕΟ. Αυτό που καταγράφεται πολύ χαρακτηριστικά είναι η σημαντική αύξηση της ευφλεκτότητας (ευκολία ανάφλεξης) και της ταχύτητας εξάπλωσης στο σύνολο σχεδόν της χώρας εξαιτίας των πολύ υψηλών θερμοκρασιών και των ξηρών ατμοσφαιρικών συνθηκών του πρόσφατου κύματος καύσωνα. Σε ό,τι αφορά τις 7 μεγάλες δασικές πυρκαγιές του Ιουλίου 2023, είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι κατά την εκδήλωση τους και την κύρια φάση εξάπλωση τους, οι αντίστοιχοι νομοί που επηρεάστηκαν βρίσκονταν σε υψηλή ή/και πολύ υψηλή εκτιμώμενη ευκολία ανάφλεξης και ταχύτητα εξάπλωσης. Αυτή η παρατηρήση υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη της επιτήρησης των πυρομετεωρολογικών συνθηκών με αξιοποίηση υφιστάμενων δικτύων μετεωρολογικών σταθμών και τη ανάπτυξη νέων πυρομετεωρολογικών δικτύων. Μέσα από τις μετρήσεις των δικτύων αυτών είναι δυνατή η σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση της πορείας των πυρομετεωρολογικών συνθηκών και, συνεπώς, η ενίσχυση της ετοιμότητας μας για την εκδήλωση δυνητικά μεγάλων και καταστροφικών δασικών πυρκαγιών.  

Εικόνα 3. Εκτιμώμενη ευκολία ανάφλεξης και ταχύτητα εξάπλωσης για την περίοδο πριν το κύμα καύσωνα (επάνω, 01 - 11.07.2023), κατά τη διάρκεια του κύματος καύσωνα (μέση, 12 - 23.07.2023) και το τέλος του κύματος καύσωνα (κάτω, 24 - 26.07.2023). 

Υψηλές θερμοκρασίες στα κεντρικά και νότια τη Δευτέρα 31/07 – Στους 38,6 °C η θερμοκρασία στη Σπάρτη

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Δευτέρα 31 Ιουλίου 2023, 18:00

Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν τη Δευτέρα 31/07/2023 κυρίως στα κεντρικά και νότια τμήματα, με την υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία να καταγράφεται στη Σπάρτη με 38,6 °C. Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες κατά τις μεσημεριανές ώρες της Δευτέρας 31/07, παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα.    

Πίνακας. Οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες της Δευτέρας 31/07/2023, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.  

Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν την Κυριακή 30/07 – Ξεπέρασε τους 38 °C η θερμοκρασία σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Κυριακή 30 Ιουλίου 2023, 18:15

Θερμοκρασίες που τοπικά ξεπέρασαν και τους 38 °C σημειώθηκαν την Κυριακή 30/07/2023, με την υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία να καταγράφεται στο Λουτράκι και στη Στυλίδα Φθιώτιδας με 38,3 °C. Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες κατά τις μεσημεριανές ώρες της Κυριακής 30/07, παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα.    

Πίνακας. Οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες της Κυριακής 30/07/2023, όπως καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.  

Με μικρή άνοδο της θερμοκρασίας και τοπικές καταιγίδες στα βόρεια ξεκινά η νέα εβδομάδα       

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Δευτέρα 31 Ιουλίου 2023, 09:00

Μικρή άνοδο θα παρουσιάσει η θερμοκρασία σε μεγάλο τμήμα της χώρας τη Δευτέρα 31/07/2023, ενώ τοπικοί όμβροι ή καταιγίδες αναμένονται κυρίως στα βόρεια τμήματα.

Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, οι μέγιστες τιμές της θερμοκρασίας τις μεσημεριανές ώρες της Δευτέρας 31/07 προβλέπεται να παρουσιάσουν άνοδο έως και 3 °C κυρίως στη Δυτική Ελλάδα και στην Κρήτη, σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές της Κυριακής 30/07/2023. Στον παρακάτω Χάρτη 1, παρουσιάζεται η 24ωρη μεταβολή των μεγίστων θερμοκρασιών τη Δευτέρα 31/07, όπως προβλέπται από το αριθμητικό μοντέλο πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr. Περαιτέρω άνοδο θα παρουσιάσει η θερμοκρασία σε μεγάλο τμήμα της χώρας τις επόμενες ημέρες, με τις μέγιστες τιμές της προς το τέλος της εβδομάδας να κυμαίνονται σε πολύ υψηλά για την εποχή επίπεδα.   

Χάρτης 1. Η εκτιμώμενη 24ωρη μεταβολή της θερμοκρασίας τη Δευτέρα 31/07, σε σχέση με την αντίστοιχη θερμοκρασία της Κυριακής 30/07/2023. Με μπλε αποχρώσεις η μείωση της θερμοκρασίας, ενώ με κόκκινες αποχρώσεις η αύξηση, όπως υπολογίστηκε από το αριθμητικό μοντέλο πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.

Παράλληλα, τοπικοί όμβροι ή καταιγίδες κυρίως τις μεσημεριανές κι απογευματινές ώρες της Δευτέρας 31/07 προβλέπονται στη Μακεδονία, στη Θράκη και στα ορεινά τμήματα της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Κεντρικής Στερεάς και της Πελοποννήσου. Μικρή πιθανότητα τοπικών χαλαζοπτώσεων υπάρχει στη Μακεδονία. Στον παρακάτω προγνωστικό Χάρτη 2, εμφανίζονται τα εκτιμώμενα συνολικά ύψη βροχόπτωσης σε χιλιοστά (mm) κατά τη διάρκεια της Δευτέρας 31/07/2023, όπως υπολογίστηκαν από αριθμητικό μοντέλο πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, ενώ επισημαίνεται η περιοχή με τη πιθανότητα τοπικών χαλαζοπτώσεων.   

Χάρτης 2. Το εκτιμώμενο 24ωρο συνολικό ύψος βροχής (μπλε αποχρώσεις) για τη Δευτέρα 31/07/2023, όπως υπολογίστηκε από το αριθμητικό μοντέλο πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr.

Αποτίμηση του πρόσφατου κύματος καύσωνα – 2^ο Μέρος: Θερμοκρασία επιφάνειας θαλασσών, «καύσωνας» και στις ελληνικές θάλασσες      

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Γ. Κύρος, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Σάββατο 29 Ιουλίου 2023, 08:00

Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο πρόσφατο κύμα καύσωνα, εκτός από τα ρεκόρ θερμοκρασιών που σημειώθηκαν στους μετεωρολογικούς σταθμούς και την καταπόνηση που προκάλεσαν στο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, επηρέασαν σημαντικά και τη θερμοκρασία στην επιφάνεια των ελληνικών θαλασσών. Έπειτα από την επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων από τη μονάδα Meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο Σχήμα 1 παρουσιάζονται οι διαφορές της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας, πριν (5 Ιουλίου) και μετά το κύμα καύσωνα (27 Ιουλίου 2023). Με κόκκινες αποχρώσεις απεικονίζεται η αύξηση και με μπλε η μείωση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των ελληνικών θαλασσών, όπως μετρήθηκε την 27^η Ιουλίου, συγκριτικά με την αντίστοιχη θερμοκρασία την 5^η Ιουλίου 2023. Στο διάγραμμα διακρίνονται:

• η μεγάλη αύξηση κατά 4 με 5 °C στο Νότιο Ιόνιο
• η αύξηση κατά 3 με 4 °C στο Βορειοδυτικό Αιγαίο
• η μικρή αύξηση κατά 1 με 2 °C στο Κεντρικό Αιγαίο και η σχεδόν μηδενική διαφορά και μικρή πτώση της θερμοκρασίας στο Ανατολικό Αιγαίο

Σχήμα 1. Διαφορά της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας μεταξύ της 27^ης Ιουλίου και της 5^ης Ιουλίου 2023, όπως μετρήθηκε από δορυφόρο και επεξεργάστηκε η μονάδα Meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Με κόκκινες αποχρώσεις παρουσιάζονται οι αυξήσεις και με μπλε οι μειώσεις στη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας. 

Ιδιαίτερα για την περιοχή του Νότιου Ιονίου, την Πέμπτη 27/07 η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας υπολογίστηκε πάνω από 30 °C, η οποία αποτελεί πολύ υψηλή τιμή για την εποχή (Σχήμα 2). Αντιθέτως, οι χαμηλότερες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας, όπως διακρίνεται στο Σχήμα 2, μετρήθηκαν στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου (~ 24 °C).   

Σχήμα 2. Θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας την Πέμπτη 27 Ιουλίου 2023, όπως μετρήθηκε από δορυφόρο και επεξεργάστηκε η μονάδα Meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Με χρωματική κλίμακα παρουσιάζεται η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας. 

Αποτίμηση του πρόσφατου κύματος καύσωνα – 1^ο Μέρος: Θερμοκρασίες       

Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, Ι. Κωλέτσης, Γ. Κύρος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Παρασκευή 28 Ιουλίου 2023, 08:30

Το βράδυ της Τετάρτης 26 Ιουλίου 2023, έληξε ο καύσωνας  15 ημερών, ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας ο οποίος έχει καταγραφεί στη χώρα  μας.  Στο διάγραμμα που ακολουθεί, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/ Meteo.gr, παρουσιάζεται  ο αριθμός των σταθμών όπου η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 37 °C και τους 40 °C (κόκκινες και μωβ μπάρες, αντίστοιχα). Στο διάγραμμα διακρίνονται τρεις φάσεις:

• η πρώτη στην αρχή του καύσωνα από τις 12 μέχρι τις 15 Ιουλίου
• η δεύτερη (η οποία ήταν και ισχυρότερη) από τις 18 μέχρι τις 23 Ιουλίου και
• η τρίτη από τις 23 μέχρι τις 26 Ιουλίου, με τις δύο τελευταίες ημέρες του καύσωνα, 25 και 26 Ιουλίου, να αποτελούν και τη θερμότερη περίοδο.

Διάγραμμα. Ο αριθμός των σταθμών που κατέγραψαν μέγιστες θερμοκρασίες άνω των 37 °C και 40 °C, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/Meteo.gr, κατά τη διάρκεια των τριών φάσεων του πρόσφατου κύματος καύσωνα που επηρέασε τη χώρα μας, το χρονικό διάστημα από 12 έως 26 Ιουλίου 2023. Στο κάτω μέρος του διαγράμματος παρουσιάζονται οι πέντε μεγαλύτερες θερμοκρασίες που σημειώθηκαν σε κάθε φάση.  

Η πιο θερμή ημέρα στο σύνολο της χώρας ήταν η 23η Ιουλίου, όπου 350 σταθμοί ξεπέρασαν το όριο του καύσωνα (μέγιστη θερμοκρασία άνω των 37 °C) και 180 σταθμοί τους 40 °C. Την ημέρα αυτή σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας επηρεάστηκε από θερμοκρασίες υψηλότερες των 40 °C.

Για κάθε μία από τις τρεις φάσεις του καύσωνα στο κάτω μέρος του διαγράμματος παρατίθενται και οι 5 υψηλότερες θερμοκρασίες που σημειώθηκαν. 

Υπενθυμίζουμε ότι η θερμοκρασία των 46,4 °C στο Γύθειο στις 23 Ιουλίου 2023 είναι η 4η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί στη χώρα.

Σε όλες τις γεωγραφικές ενότητες της χώρας, με εξαίρεση τα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, σημειώθηκαν απόλυτα ρεκόρ μεγίστων θερμοκρασιών των τελευταίων 15 ετών (υπενθυμίζουμε ότι το δίκτυο των σταθμών μας ξεκίνησε πριν από 17 χρόνια τη σταδιακή επέκταση και λειτουργία του). Ενδεικτικά αναφέρουμε τις παρακάτω περιοχές με απόλυτα ρεκόρ μέγιστης θερμοκρασίας (ανεξαρτήτως μήνα):

Θράκη: Ορεστιάδα

Μακεδονία: Γιαννιτσά, Γρεβενά

Ήπειρος: Πάπιγκο, Πρέβεζα

Θεσσαλία: Σκόπελος

Στερεά: Αμφίκλεια, Αράχωβα, Θεολόγος, Χαλκίδα, Τανάγρα, Αυλίδα

Αττική: Αμπελόκηποι, Πάρνηθα

Πελοπόννησος: Κρανίδι, Κιάτο, Μολάοι, Λάππα, Καλαμάτα

Κρήτη: Τζερμιάδο, Ανώγεια, Σφακιά

Έπειτα από την επεξεργασία των 10λεπτων δεδομένων από 10 τυχαία επιλεγμένους σταθμούς του δικτύου, ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι κάτοικοι του κέντρου της πόλης των Αθηνών (περιοχή Πατήσια) βίωσαν θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών για 307 ώρες κατά το διάστημα από 12 έως 26/07. Στην ίδια περίοδο οι κάτοικοι της Λάρισας 230 ώρες, της Σπάρτης 186 ώρες, ενώ στα Ιωάννινα (περιοχή Ανατολής) και στην Κοζάνη 164 και 145 ώρες, αντίστοιχα.

Δορυφορική απεικόνιση καμένων εκτάσεων στη Μαγνησία έως μεσημέρι Πέμπτης 27/7

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Πέμπτη 27 Ιουλίου 2023, 23:30

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Sentinel-2 περνώντας πάνω από την Μαγνησία το μεσημέρι της Πέμπτης 27 Ιουλίου 2023 επέτρεψε μια πρώτη εκτίμηση των καμένων εκτάσεων έως εκείνη την ώρα. Περίπου 13.000 στρέμματα είχαν γίνει στάχτη στις περιοχές που εμφανίζονται με σκούρο καφέ χρώμα στην παρακάτω δορυφορική εικόνα που επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr. Εμφανείς ήταν και οι ενεργές εστίες της πυρκαγιάς δυτικά του Βόλου, η οποίες τις απογευματινές ώρες απείλησαν τη Νέα Αγχίαλο.

Στο κάτω αριστερό μέρος της εικόνας διακρίνεται επίσης η καμένη έκταση της πυρκαγιάς μεταξύ Αλμυρού και Χοροστασίου που στοίχισε τη ζωή σε μια γυναίκα την Τετάρτη 26/7. Η μορφολογία της καμένης έκτασης δίνει έμμεσα πληροφορίες για την ταχύτατη εξάπλωση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς που έσβησε μέσα σε λίγη ώρα στη θάλασσα. 

Πολύ υψηλές θερμοκρασίες στα νότια την Πέμπτη 27/07 -  Ξεπέρασε τους 41 °C η θερμοκρασία στην Κρήτη

Σύνταξη άρθρου: Ι. Κωλέτσης, Γ. Κύρος, Κ. Λαγουβάρδος

Ε.Α.Α. – Πεντέλη, Πέμπτη 27 Ιουλίου 2023, 18:00

Συνεχίστηκαν οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες, κυρίως στα νότια τμήματα της χώρας μας και την Πέμπτη 27/07, όπως ευδιάκριτα παρουσιάζεται στη χρωματική κλίμακα θερμοκρασιών του παρακάτω Χάρτη, όπου σύμφωνα με δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / Meteo.gr, 37 μετεωρολογικοί σταθμοί κατέγραψαν μέγιστες θερμοκρασίες άνω των 37 °C, ενώ η υψηλότερη μέγιστη θερμοκρασία καταγράφτηκε στη Γόρτυνα Ηρακλείου με 41,6 °C.

Χάρτης. Χάρτης μεγίστων θερμοκρασιών, καθώς επίσης και οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες τις μεσημεριανές ώρες της Πέμπτης 27/07/2023, όπως αυτές  καταγράφτηκαν από το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / Meteo.gr.